Antalya ‘da İnşa aşamasında 4, Planlama aşamasında 17, Master Plan aşamasında 1, ilk Etüt aşamasında 31 adet olmak üzere 53 adet depolamalı HES yada Nehir tipi santral mevcuttur.Bu yapıların havza planlamaları, inşaat denetimleri ve güzergahlarında yaşanan çevre sorunlarına ilişkin olarak Odalar görüşü basına sunuldu.Toplantıda Şubemizi Başkan Kutlu TANER temsil etti.

                                                BASIN AÇIKLAMASI

                                          BARAJLAR HİDROELEKTRİK SANTRALLERİ

Su kullanım hakkı (akarsu tahsisleri) ve baraj inşaatlarının denetim görevinin özel şirketlere devri ile başlayan süreçle birlikte su yapılarının özel önemi dolayısıyla bu görev devri sonrasında büyük sıkıntılı bir sürecin başlayacağı hemen tüm toplantı, sempozyum ve kongrelerde ilgili odalarımızca dile getirilmiştir. Bu toplantılarda özetle, sadece HES‘ lerin yapımına, akarsuyun tahsisine, doğanın katliamına karşı durmanın yanında, önümüzdeki yıllarda denetimsizlik sebebiyle depremde yaşanan bina yıkımları benzerinin barajlarda da göçebileceği uyarısıydı."

Bilindiği gibi barajlar ve tüm su yapılarının denetimi görevi ciddi bir kamu kuruluşu olan DSİ‘ye 6200 sayılı yasayla verilmiştir. Her aşaması (yer seçimi, akarsu debisi etütü, planlaması, malzeme seçimi, projesi, inşası) özel önem ve titizlik gerektiren bu yapılar tahsislerle özel sektöre inşası yönüyle devredilmiş, denetleme yönüyle de devredilmeye çalışılmaktadır.

Ülkemizdeki Barajlar ve su Yapıları: zemin litolojisi, taşıma gücü, geçirgenlik vb. birçok yönüyle ciddi zemin etütleriyle, konusunda tecrübeli, projeciler tarafından yapılmış projeler,    emniyet katsayıları yüksek tutulan bu projelerin, yerinde, tecrübeli yetkin mühendisler tarafından denetlenmesi ve işletilmesi sonucunda,  büyük yıkımlara neden olan tüm depremlerden bugüne kadar hiç bir zarar görmemişlerdir.

Geçtiğimiz yüzyılda dünyada 200 adet baraj hasarı 8.000 insan hayatına mal olmuştur. Günümüzde yapılan barajların göl hacmi ve yükseklikleri göz önüne alındığında olabilecek hasarın ve can kayıplarının boyutları ürkütücüdür.

Ancak bugün Adana‘daki yaşanan facia denetim yönetmeliğinin olmamasından değil yasalara mühendislik kurallarına ve ülke gerçeklerine uygun olmayan kararların alınmasındandır.

İşletme ve inşa halinde olan 306 tane özel sektör yatırımının ya hiç denetlenmediği ya da kısmen denetlendiği bir gerçektir. Başvurusu yapılıp işlem gören 4628 s. yasa  kapsamındaki proje sayısı ise 1479 adettir ki,   bu rakamlar önümüzde tehlike arz edebilecek proje sayısıdır.

BARAJ VE HES‘LERİN DENETİMLERİ TİTİZLİKLE KAMU ELİYLE YAPILMALIDIR.

Baraj inşaatlarında denetim görevinin DSİ‘ye ait olduğunu tekrar vurgulamak istiyor ve 13.05.2011 tarihli yönetmeliğin iptal edilmesi DSİ‘ nin kanunla kendisine verilmiş denetleme yetkisini kullanmasına engel değildir. Konuya ilişkin yapılan düzenlemeler ve dava sürecine bakarsak:

"13.05.2011 tarihli Resmi Gazete‘de yayımlanan ‘ Su Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliği‘ ile kamunun bu görevi özel sektöre devredebileceği şekilde düzenlenmiştir. TMMOB tarafından konu yargıya taşınmış, Danıştay yönetmeliğin yürütmesini durdurarak, yönetmeliğin dayanağını oluşturan Elektrik Piyasası Kanunu‘nu Anayasa‘ya aykırılık gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi‘ne göndermiştir.

Bir hukuk devletinde iktidar, devletin yürütme fonksiyonunu yerine getirir ve bu fonksiyonu yerine getirirken sınırsız yetkiler kullanamaz. Kullanır ise bunun adı hukuk devleti olmaz. Anayasa‘nın 2. maddesinde belirtilen hukuk devleti ilkesine göre; devlet, kendi yarattığı hukuk değerleriyle kendini sınırlandıran ve kişilere hukuk güvenliği sağlayan kurumdur. Bireyin en temel haklarından olan yaşama, çalışma, iş güvenliği ve işçi sağlığını korumakla yükümlü olan devlet, bu hizmetleri kamu eliyle yürütür, temel kamu hizmetleri ‘maliyet‘ gerekçe gösterilerek özel kesimlere havale edilemez.

Yürütme fonksiyonunun amacı kamu yararını gerçekleştirmek iken, kamu yararına aykırı bir biçimde İdare, kamu kesimlerinden elini hızla çekmekte ve bu hizmetleri piyasa koşullarına terk etmektedir. Bunların en tipik örnekleri, yapı denetimi, iş güvenliği ve su yapılarının denetim hizmetleridir. Bu denetim hizmetleri, amacı kar etmek olan özel şirketlere devredilmektedir. Anayasa ve yasaların devlete yüklenmiş olduğu bu hizmetlerin, Anayasa‘ya rağmen alt düzenleyici işlemlerle 3. kişilere devri normal, bu düzenleyici işlemlere karşı dava açmak anormal gibi gösterilerek, neyin hak, neyin gasp olduğu kuru gürültü içinde kaybolmakta, asıl konu belirsizleştirilmekte, bu sayede sorumlular hesap vermekten kurtulmaktadır."

         Bu durumun en son ve acı örneği İstanbul‘da bir avm inşaatı şantiyesinde yaşanan 10 işçimizin yaşamını kaybettiği olay, iş güvenliğinin olmadığı ve amacına uygun kamu denetiminin  yapılmadığını göstermektedir.

         13.05.2011 tarihli resmi gazetede yayımlanan ve Danıştay‘ca iptal edilen "su yapıları denetim hizmetleri" yönetmeliğini;

a. Mevcut bildiğimiz yapı denetim uygulamasında görüldüğü üzere, ücreti vereni denetlemenin büyük sıkıntısı varken, su yapılarında da aynı yöntemle denetleyenin ücretini denetlenenin vermesini,

b. Kamu kaynakları üzerindeki yatırımların denetlenmesi için özel sektörün uygun olmayan yönetmeliklerle yetkilendirilmesinin doğru olmadığını kabul etmek için yeni baraj felaketlerini beklemeye gerek yoktur inancındayız.

         Sonuç olarak Barajların ve tüm su yapılarının etüdü, projesi, yapımı ve denetiminin kamu eliyle yapılmasını, ancak denetim hizmetlerinin, yasal düzenlemesi yapılmış, ve  devlet tarafından sertifikalandırılmış, bünyesinde yetkin uzmanlaşmış teknik elemanların görev aldığı, uluslararası standartlara sahip, yüklenici firmalarla hiçbir bağı olmayan etik kuralları  tarafından yapılabileceği kanaatindeyiz.15/03/2012.

                                                                                     Saygılarımızla.

                                                                 Antalya Meslek Odaları Eşgüdüm Kurulu

Basın açıklamasına katılan odalar:

Ziraat Müh. Odası,                                Makine Müh. Odası,

Gıda Müh. Odası Antalya Şubesi               Elektrik Müh. Odası,

Kimya Müh. Odası Antalya İl Tem.           Mimarlar Odası,

Veteriner Hekimleri Odası,                       Şehir Plancıları Odası 

Antalya Barosu,                                    Jeofizik Müh. Odası,

İnşaat Mühendisleri Odası,                      Antalya SMMM Odası,    

Peyzaj Mimarları Odası                           Orman Müh. Odası                    

Diş Hekimleri Odası,                               Eczacılar Odası

Harita Müh. Odası,                                Tabipler Odası,

Jeoloji Müh. Odası,                                Maden Müh. Odası,           

Çevre Mühendisleri Odası İl Temsilciliği