Yazı dizimizin ilk bölümünde tarifini verdiğimiz üzere, stratejik doğal kaynaklar aynı zamanda en temel ihtiyaç duyduğumuz doğal kaynaklardır. Stratejik doğal kaynakların başında su gelir. Dünya yüzeyinin %70’i su, %30’u ise karalardan oluşur. Ancak insanlar hem kendi tüketimleri, hem hayvanların tüketimi hem de tarım alanlarının sulanması için tatlı suya ihtiyaç duyar. Tatlı su, dünyadaki toplam su rezervinin sadece %2,5’uğunu oluşturur. Bu miktar yaklaşık olarak 35milyon m³’dür. Tatlı suyun %70’i buzullarda ve dağ zirvelerindeki kalıcı kar örtülerindedir. Yani, insanların erişimindeki tatlı su rezervi ancak 200.000 km³ kadardır.

Dünyanın değişik bölgelerinde ve özellikle Afrika’da yaşanan, çeşitli ekonomik, siyasi, dini sebeplerle ilişkilendirilen iç savaşlar ve bölgesel gerginliklerin bir nedeni de su kaynaklarının kullanımıdır. BM Gıda Örgütü 2025 yılında 1,8 milyar insanın su kıtlığından etkileneceğini öngörmektedir. Petrol, kömür gibi enerji kaynaklarına alternatif enerji kaynakları bulunsa da su muadili olmayan stratejik bir doğal kaynaktır.

Petrol ve doğalgaz oluşumu milyonlarca yıl alan bir fosil yakıttır. Belli jeolojik koşullar altında oluşan bu fosil yakıtların dünyada bulundukları yerler de, rezervleri de sınırlıdır. Halihazırda tespit edilen dünya petrol rezervlerinin yaklaşık 180 milyon ton olduğu tahmin edilmektedir. Ancak, jeolojik olarak petrol bulunabilecek sahaların tümü henüz araştırılmamıştır. Çok hızla tüketilen petrolün, mevcut rezervlerinin tüketmesi için yaklaşık 30-40 yıl gibi bir zaman dilimi öngörülmektedir. Yenilenebilir enerji kaynakları, petrolün sağladığı enerji için çözüm getirebilir ancak hammaddesi petrol olan daha pek çok ürün için muadil kaynakların bulunması gerekmektedir. Muadil kaynak bulunması gereken ürünlerin başında plastik ve türevleri gelmektedir.

Fosfor kalsiyumdan sonra insan vücudunda en çok bulunan ve vitaminlerin kullanımı ile besinlerin enerjiye dönüştürülmesine yardımcı olan hayati bir elementtir. Bu element olmadan bitkiler büyüyemez. Başlıca fosfor kaynağı, doğada sınırlı miktarda bulunan fosfat kayalarıdır. Gübre için gerekli olan fosfat kayası, ABD, Çin ve Fas gibi birkaç ülkede bulunur., Küresel Fosfor Araştırma Girişimi bilim insanları, yeni fosfor rezervleri bulunmadığı takdirde 50 ila 100 yıl içinde fosforun tükenebileceğini tahmin etmektedirler.

Enerji üretiminde kullanılan diğer önemli bir fosil yakıt da kömürdür. Dünya kömür rezervlerinin toplamı yaklaşık 890 milyar tondur. Kömür tüketiminin önemli bir bölümü elektrik enerjisi üretiminde kullanılmaktadır. Günümüz tüketim oranları ile hesaplandığında, dünya kömür rezervlerinin yaklaşık 135 yılda tükeneceği öngörülmektedir. Ancak alternatif enerji kaynaklarının (güneş, rüzgar, jeotermal gibi) kullanımının yaygınlaşması ile kömür rezervlerinin yeterlilik süreci uzamaktadır.

Görüldüğü gibi, enerji için kullandığımız ve oluşumları milyonlarca yıl sürmüş olan fosil doğal kaynakların önümüzdeki birkaç yüz yılda tükeneceği öngörülmektedir. Ancak, daha önemlisi su ve hava gibi yer yüzündeki yaşamın en temel gereksinim duyduğu stratejik kaynakları hızla kirlenmesidir. Bir yılda tükettiğimiz suyun ve havanın yeniden yerine gelmesi için geçen çevrim süresi artık neredeyse bir buçuk yıldır. Yani şimdi gelecekten borç hava ve su tüketmeye başladık. Eğer su ve hava gibi stratejik kaynakların tüketimi bu şekilde fütursuzca devam ederse önümüzdeki birkaç on yıl içinde insanlık için alarm zillerinin çalmaya başlaması büyük bir olasılıktır(Prof.Dr.Cüneyt Şen).

Güzel günler dileğiyle.

https://www.kuzeyekspres.com.tr/dogal-kaynaklar-hizla-tukeniyor-bolum-2