TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası
`OLTU TAŞI` BAŞLIKLI KÖŞE YAZIMIZ ÇIKTI
Oltu taşı, Türkiye’de Erzurum`un Oltu ilçesinin kuzeydoğu kesiminden çıkarılmakta olan yarı değerli bir taştır. Dünyada ise özellikle Fransa ve Kuzey Amerika’da bulunmaktadır. Kolay işlenebilme özelliğinden dolayı takı ve ziynet eşyası yapımında kullanılır.

Oltu taşı, Türkiye’de Erzurum`un Oltu ilçesinin kuzeydoğu kesiminden çıkarılmakta olan yarı değerli bir taştır. Dünyada ise özellikle Fransa ve Kuzey Amerika’da bulunmaktadır. Kolay işlenebilme özelliğinden dolayı takı ve ziynet eşyası yapımında kullanılır. Oltu taşı, ardıç ağacının fosilleşmiş halidir yani karbon bileşimindedir. Kehribar gibi fosil grubu ürün olması nedeniyle siyah kehribar adıyla da anılır. Kahverengimsi olan Oltu taşları da varsa çoğunlukla siyah renkli olanları tercih edilir. 3213 sayılı Maden Kanunu`nda Oltu taşının kıymetli taşlar arasında olduğunu tescil edilmiştir.

Oltu taşı, mohs sertlik cetveline göre 3 sertliğe sahiptir. Özgül ağırlığı 1.5’tur. Karbon içeriği yüksek olan bir yarı değerli süs taşıdır. Oltu taşı, yerkabuğu içinde iken yumuşak, hava ile temas ettiğinde ve işlendiğinde sertleşen, bitümce zengin kompakt bir linyit çeşididir. Çıra gibi is çıkararak yanar ve geride sigara külüne benzer bir artık bırakır. Linyite göre çok bitümlü ve çok sık yapılı olmasına karşın genelde kompakt linyit olarak tanımlanabilir. Sürtünme ile elektriklenir ve hafif cisimleri çeker. Yanma esnasında aniden soğutulursa donar, camlaşır ve kalıp halini alır.

Oltu taşı siyah, tıkız, parlak ve kavlı biçiminde kırıkları olan, parlatılabilen, tıraşlanabilen bir taştır. Ülkemizde sadece Erzurum’un Oltu ilçesinde üç yüzden fazla maden ocağından çıkarılmaktadır. Oltu taşı; Orta Çağlarda tespih, kutsal sayılan sandık ve heykel yapımında kullanılmaktayken, XIX. yüzyılda mücevher yapımında da kullanılmaya başlanmıştır. Günümüzde, altın ve gümüşle birlikte kullanılarak tespih, anahtarlık, gerdanlık, broş, küpe, saç tokası, tarak, ağızlık, yüzük, bilezik, sigaralık ve çeşitli süs eşyaları yapılmaktadır. Yüzyıllardan beri yörede genellikle tek kişilik ve babadan oğula geçen ev-atölyelerde el ve küçük çaplı aletler marifetiyle ürünler üretilmektedir.

Gürcistan üzerinden Türkiye`ye getirilen ve kısmen benzer özellik taşıyan taşlar, Oltu taşı adı altında pazarlanmaktadır. Rus taşı, Gürcü taşı veya Rusşuk taşı olarak adlandırılan bu taşlar Oltu taşına nispeten daha kalitesiz ve çabuk kırılganlık özelliğine sahiptir. Renkleri, Oltu taşının siyah ve kahverengimsi renklerinden farklıdır. Kalitesinin düşüklüğü sebebiyle piyasada daha ucuz olarak satılırlar. Oltu taşı ile Rus taşı arasındaki farklar şöyledir: İki taş yan yana getirildiğinde Oltu taşı daha hafif ve parlaktır. Oltu taşı sırsız porselene sürtüldüğünde kahverengi çizgi izi bırakır ama Rus taşını çizgi rengi çok siyaha çalan bir renktir. Oltu taşı Rus taşına nazaran daha yumuşaktır. Oltu taşı tesbihlerin diğer bir özelliği çekildikçe parlamasıdır. (kaynak Prof.Dr Cüneyt ŞEN).

Güzel günler dileğiyle.

https://www.kuzeyekspres.com.tr/oltu-tasi-makale,21380.html

 

Okunma Sayısı: 3323
Fotoğraf Galerisi
TMMOB
Jeoloji Mühendisleri Odası