Anadolu topraklarının %16’sını, jeolojik zamanda oluşmuş volkanik kayaçlar meydana getirmiştir. Ülkemizde, yakın zamanda faaliyete geçmiş on üç aktif volkan bulunmaktadır. Günümüzde sönmüş olarak kabul edilen bu volkanların çevresinde çok miktarda termal kaynak ve kaplıcalar bulunmaktadır. Hatta bazılarında zaman zaman gaz ve buhar çıkışları gözlenmektedir. Bunun anlamı ülkemizdeki volkanların tamamen sönmüş olmadığıdır.

Ege Bölgesindeki Divlit (Kula) volkanik alanı, İç Anadolu Bölgesindeki Erciyes, Hasandağ, Karacadağ, Göllü Dağı ve Acıgöl, Doğu Anadolu Bölgesindeki Karacadağ ve Doğu Anadolu Bölgesindeki Ağrı, Nemrut, Süphan, Tendürek, Kars platosu ülkemizdeki aktif volkanlardan bazılarıdır.

Anadolu’da yaşayan insanların volkanik faaliyetlerle ilk karşılaşmalarından biri, Manisa’nın Kula ilçesindeki Divlit Volkanı’nın püskürmesiyle olmuştur. Günümüzden yaklaşık 10 bin yıl önce gerçekleşen patlamadan kaçmaya çalışan insanların, püsküren küller üzerinde bırakmış olduğu ayak izlerinin bazıları taşlaşmış şekilde halen durmaktadır.

Günümüzden yaklaşık 8200 yıl önce, Kapadokya bölgesinde bulunan Hasan Dağ volkanının faaliyeti mağara duvarına resmedilmiştir. Bu resimle dünyada ilk kez bir volkanik faaliyet insanlar tarafından kayıt altına alınmıştır. Erciyes Dağı’ndan sonra İç Anadolu’daki en büyük volkan olan Hasan Dağ’ın jeolojik süreçteki volkanik faaliyetleri Kapadokya bölgesindeki verimli toprakların oluşumuna da neden olmuştur.

Van Gölü’nün batı yakasında yer alan Nemrut Dağı 1402, 1441, 1443 ve 1592’de kül püskürterek faaliyete geçmiş ve en son aktivitesini 1692’de gerçekleştirmiştir.

Bölgede gerçekleşen bir deprem sonucu, 1840’ta Ağrı Dağı’nda küçük çapta bir faaliyet yaşanmıştır. Bu faaliyet sonucu ortaya çıkan volkanik malzemenin karları eritmesi sonucu oluşan çamur seli 1900 kişinin ölümüne neden olmuştur.

1855’te Tendürek Dağı faaliyete geçmiş ancak bu patlama bölgeye zarar verecek ve hayatı olumsuz etkileyecek kadar büyük bir etki yaratmamıştır. Bu patlamanın tek özelliği günümüz tarihine olan yakınlığıdır.

Görüldüğü gibi, ülkemizin batısından doğusuna volkanlar yakın tarihlere kadar faaliyet göstermiştir. Sadece son yıllarda izlemeye aldığımız birkaç volkan bulunmaktadır (Hasan Dağ ile ilgili çıkan haberlerden sonra Aksaray Valiliği bir açıklama yaparak, TÜBİTAK’ın Aksaray Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nce Hasan Dağ’ındaki volkanik faaliyetleri izlemek üzere hazırlanan projenin kabul edildiğini duyurdu). Ancak, Kayseri, Niğde, Aksaray, Diyarbakır, Van gibi büyükşehirlerimiz etrafındaki volkanların 100 km’lik etki çapı içinde yer almaktadır. Dolayısıyla, potansiyel volkanların günümüz uydu teknolojileri ile izlenmesi ve değerlendirilmesi gereklidir. Volkanların izlenmesi sadece volkanik hareketlerin tespiti için önemli olmayıp, kar seviyesinin üzerindeki volkanların küresel ısınma sonucu karlarının erimesi sonucu oluşacak çamur sellerinin izlenmesi bakımından da önemlidir. Bu yaz Ağrı Dağı’nda oluşan bu tip çamur akıntıları çok etkili olmasa da, gelecek için uyarı sinyalleri vermiştir.

Yaşadığımız coğrafya birçok doğa olayları tarafından şekillendirilmiştir ve şekillendirilmeye de devam etmektedir. Bizler, bu doğa olaylarını ne kadar iyi anlayabilirsek, o kadar onlarla barışık ve huzurlu şekilde yaşamımızı sürdürebiliriz (Kaynak: Prof. Dr. Cüneyt Şen).

Güzel günler dileğiyle.